Tourette Sendromu Nedir?
Tourette Sendromu (TS), sinir sisteminin bir durumudur. TS, insanlarda “tikler” oluşmasına neden olur.Tikler, insanların tekrar tekrar yaptığı ani seğirmeler, hareketler veya seslerdir. Tikleri olan kişiler, vücutlarının bunları yapmasını engelleyemez. Örneğin, bir kişi tekrar tekrar aynı hareketi yapmaya devam edebilir. Veya bir kişi istemeyerek homurdanan bir ses çıkarabilir.
Tiklere sahip olmak biraz hıçkırıklara benzer. Hıçkırmak istemeseniz bile, vücudunuz yine de yapıyor. Bazen insanlar belirli bir tik yapmaktan kendilerini bir süre alıkoyabilirler, ancak bu zordur. Sonunda kişi tik yapmak zorundadır.
Tik Çeşitleri
İki tür tik vardır. Motor ve vokal.
Motor Tikler
Motor tikler vücudun hareketleridir. Motor tiklerin örnekleri arasında göz kırpma, omuz silkme veya bir kolu sarsma sayılabilir.
Vokal Tikler
Vokal tikler, bir kişinin sesiyle yaptığı seslerdir. Ses tiklerinin örnekleri arasında mırıldanmak, boğazı temizlemek veya bir kelimeyi veya tümceyi bağırmak sayılabilir.
Tikler basit veya karmaşık olabilir!
Basit Tikler
Basit tikler vücudun sadece birkaç bölümünü içerir. Basit tiklerin örnekleri arasında gözleri kısmak veya koklamak sayılabilir.
Karmaşık Tikler
Karmaşık tikler genellikle vücudun birkaç farklı bölümünü içerir ve bir desene sahip olabilir. Karmaşık bir tik örneği, bir kolu çekerken başı sallamak ve sonra yukarı zıplamaktır.
Tourette Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
TS'nin ana semptomları tiklerdir. Semptomlar genellikle bir çocuk 5 ila 10 yaşlarındayken başlar. İlk belirtiler genellikle baş ve boyun bölgesinde meydana gelen motor tiklerdir. Tikler genellikle stresli veya heyecan verici zamanlarda daha kötüdür. Bir kişi sakin olduğunda veya bir aktiviteye odaklandığında gelişme eğilimindedirler.
Tiklerin türleri ve bir kişinin ne sıklıkla tiklere sahip olduğu zamanla çok değişir. Semptomlar ortaya çıksa, kaybolsa ve tekrar ortaya çıksa da, bu durumlar kronik olarak kabul edilir.
Tourette Sendromu Geçer mi?
Çoğu durumda, tikler ergenlik ve erken yetişkinlik döneminde azalır ve bazen tamamen kaybolur. Bununla birlikte, TS'li birçok kişi yetişkinlikte tikler yaşar ve bazı durumlarda tikler yetişkinlik döneminde daha da kötüleşebilir.
Medyada genellikle Tourette Sendromu 'lu kişileri istemeden bağırarak küfürler (koprolalia denir) veya sürekli olarak diğer insanların sözlerini tekrarlayan (ekolali denir) olarak gösterse de, bu semptomlar nadirdir ve Tourette Sendromu teşhisi için gerekli değildir.
Tourette Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Tourette Sendromu 'nu teşhis etmek için kan testi gibi tek bir test yoktur. Sağlık uzmanları, TS ve diğer tik bozukluklarını teşhis etmek için kişinin semptomlarına bakar. Tik bozuklukları, mevcut tik tipine (motor veya vokal veya her ikisinin kombinasyonu) ve semptomların ne kadar sürdüğüne göre birbirinden farklılık gösterir. Bir kişinin hem motor hem de vokal tikleri varsa ve en az bir yıldır tik semptomları varsa Tourette Sendromu teşhisi konulabilir.
Tourette Sendromu Tedavisi Nedir?
Tourette Sendromu için bir tedavi olmamasına rağmen, tikleri yönetmeye yardımcı olacak tedaviler mevcuttur. Tourette Sendromu 'lu birçok kişide günlük yaşamlarının önüne geçmeyen tikler vardır ve bu nedenle herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymazlar. Bununla birlikte, tikler ağrıya veya yaralanmaya neden olursa ilaç tedavisi ve davranışsal tedaviler mevcuttur.
Tourette Sendromu Başka Hastalıklara Sebep Olur mu?
Tourette Sendromu sıklıkla diğer koşullarla ortaya çıkar. TS teşhisi konan çoğu çocuğa ayrıca dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB), anksiyete veya obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) gibi en az bir ek zihinsel, davranışsal veya gelişimsel bozukluk teşhisi konmuştur. TS'li bir kişinin başka koşulları olup olmadığını öğrenmek ve bu koşulları uygun şekilde tedavi etmek önemlidir.
Tourette Sendromu Tedavisi Var mıdır?
Doktorlar ve bilim adamları Tourette Sendromu 'nun kesin nedenini bilmiyorlar. Araştırmalar bunun kalıtsal bir genetik durum olduğunu gösteriyor. Bu, genler yoluyla ebeveynden çocuğa geçtiği anlamına gelir.